W sobotę 28 czerwca w Janowskim Ośrodku Kultury odbyło się sympozjum naukowe zorganizowane z okazji 700-lecia pierwszej pisemnej wzmianki o parafii Biała - poprzedniczce dzisiejszej parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim.
Konferencję otworzył ks. Tomasz Lis, proboszcz parafii, który przywitał uczestników i prelegentów, podkreślając znaczenie tej rocznicy dla lokalnej wspólnoty.
Wydarzenie miało charakter przekrojowy – prelegenci przedstawili dzieje parafii od średniowiecza po czasy najnowsze, ukazując ją nie tylko jako strukturę administracyjną Kościoła, ale przede wszystkim jako przestrzeń życia religijnego, społecznego i kulturowego mieszkańców regionu.
W części pierwszej, poświęconej najdawniejszym dziejom parafii Biała (1325–1864), ks. dr Piotr Tylec (WSD Sandomierz, KUL) przedstawił tło historyczne oraz najstarsze źródła pisane dotyczące parafii w Białej. Dr hab. Dariusz Kupisz (UMCS Lublin) przybliżył życie religijne tej wspólnoty w XVI–XVIII wieku, a dr Robert Stępień (UMCS) omówił jej losy w okresie niewoli narodowej do 1864 roku.
Następnie konferencja skupiła się na czasach od połowy XIX wieku do współczesności. Ks. dr hab. Krzysztof Latawiec (UMCS) przedstawił sytuację Kościoła w epoce zaborów. Dr Grzegorz Misiura (KUL) opisał funkcjonowanie parafii w czasie I i II wojny światowej, natomiast ks. dr Tylec przybliżył realia życia religijnego w okresie komunizmu. W gronie prelegentów znalazł się również ks. mgr Emil Hapak (Archiwum Diecezji Sandomierskiej), który w swoim wystąpieniu pt. „Parafia Janów Lubelski w latach 1992–2024” przedstawił obraz współczesnej historii wspólnoty parafialnej. Skupił się na najważniejszych wydarzeniach ostatnich dekad, inicjatywach duszpasterskich i rozwoju życia religijnego po przemianach ustrojowych w Polsce.
W ostatnim bloku tematycznym uwaga prelegentów skupiła się na sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Różańcowej. Ojciec Marek Miłowiecki OP (Dominikański Instytut Historyczny, Kraków) omówił postacie przeorów klasztoru dominikańskiego, a dr Agata Dworzak (UJ Kraków) przybliżyła architekturę oraz wystrój podominikańskiego kościoła. Ostatni prelegent, mgr Łukasz Baranowski, podjął temat sanktuarium jako miejsca kultu Matki Bożej Łaskawej Różańcowej, zwracając uwagę na duchowe znaczenie tego miejsca oraz jego wpływ na kształtowanie lokalnej tożsamości religijnej.
Na zakończenie spotkania był czas na otwartą dyskusję, w której uczestnicy mogli podzielić się refleksjami i zadawać pytania prelegentom.
Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim ma swoje korzenie w średniowiecznej wsi Biała, o której pierwsza wzmianka pojawiła się w rejestrach papieskich z lat 1325–1327. W XVII wieku, wraz z objawieniami maryjnymi i rozwojem kultu Matki Bożej, centrum życia religijnego zaczęło przesuwać się do powstającego miasta Janowa. W 1867 roku siedziba parafii została oficjalnie przeniesiona z Białej do Janowa, a jej dalsze dzieje nierozerwalnie związane są z losami sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Różańcowej. Dziś jest to miejsce pielgrzymkowe, duchowo istotne nie tylko dla lokalnej społeczności, ale i dla całej diecezji.