W zabytkowych murach Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu trwa niezwykły projekt, który łączy pasję badawczą, miłość do muzyki dawnej i troskę o dziedzictwo kulturowe. Pod kierownictwem dr Katarzyny Pilipiuk oraz przy współpracy ks. dr. Piotra Tylca, dyrektora Biblioteki Diecezjalnej, realizowana jest sesja nagraniowa niepublikowanych dotąd utworów z XVIII wieku, odnalezionych w rękopisach ze spuścizny sióstr benedyktynek.
To pierwsze w historii profesjonalne wykonanie i rejestracja tych kompozycji pochodzących z klasztoru benedyktynek sandomierskich. Za realizację odpowiada zespół Il Vento pod kierunkiem Katarzyny Pilipiuk, oboistki barokowej. Projekt zyskał wsparcie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Muzyczny Ślad".
Inicjatywa nagrania zrodziła się w ubiegłym roku. – Zastanawialiśmy się, co jeszcze możemy zrobić dla promocji i ocalenia naszych zbiorów, oprócz tradycyjnych metod konserwacji i digitalizacji – opowiada ks. Piotr Tylec. – Wpadliśmy na pomysł koncertu, do którego zaprosiliśmy zespół Il Vento, znający już nasze zbiory. Koncert się odbył, a potem narodził się pomysł, by pójść krok dalej i stworzyć nagranie.
Dzięki programowi "Muzyczny Ślad" udało się pozyskać dofinansowanie dla projektu Musica Sandomiriensis, będącego pierwszą tego rodzaju inicjatywą w historii biblioteki. Projekt ten wychodzi poza ramy działań konserwatorskich i ma na celu przywracanie do życia utworów, które przez wieki spoczywały w archiwalnych teczkach.
Nagrania realizowane są w jednej z auli seminaryjnych. Budynek Wyższego Seminarium Duchownego nie został wybrany na miejsce nagrań przypadkowo. – To przestrzeń, która pamięta czasy benedyktynek, to tutaj ta muzyka rozbrzmiewała – mówi ks. Tylec. – Wracamy z nią do miejsca, gdzie kiedyś była żywa.
Oprócz symbolicznego wymiaru, istotne były także kwestie akustyczne. – To naprawdę bardzo przyjemna akustycznie przestrzeń – mówi Katarzyna Pilipiuk. – Wykonywanie muzyki w miejscu zbliżonym do tego, w którym powstała, z instrumentarium z epoki, tworzy wyjątkową, niemal liturgiczną spójność.
W nagraniach wykorzystano zarówno kopie instrumentów historycznych, jak i oryginalny XVII-wieczny pozytyw szkatulny pochodzący z kapeli benedyktynek. – Jest to instrument napędzany miechami, wymagający ręcznego kalikowania. Dotąd był prezentowany głównie jako eksponat muzealny. Teraz po raz pierwszy będzie częścią zespołu – podkreśla dr Pilipiuk.
Wszystkie nagrywane utwory pochodzą z XVIII wieku, a ich źródła są powiązane z klasztorem sandomierskich benedyktynek oraz innymi kapelami z regionu. – Część to kopie utworów znanych kompozytorów, inne to dzieła lokalne, które powstały i były kopiowane tutaj na miejscu – tłumaczy Katarzyna Pilipiuk. – Jeśli utwór został przepisany przez miejscowego kopistę, to znaczy, że był tu wykonywany.
W sesji nagraniowej bierze udział zespół Il Vento, znany z wykonywania muzyki dawnej i barokowej. Jego skład, dostosowany do potrzeb projektu, tworzą: Anna Chuszczo – pozytyw, klawesyn, Anna Zawisza i Helena Poczykowska – wokalistki, Viktoria Melik i Elżbieta Górka – skrzypce, Konrad Górka – wiolonczela, Marek Lewandowski – kontrabas, Katarzyna Pilipiuk – obój barokowy.