W dniu 2 kwietnia w przestrzeni Zamkowej Galerii Sztuki XVIII–XX wieku w sandomierskim Zamku Królewskim odbyła się konferencja prasowa dotycząca projektu "Zamek otwarty – kompleksowa modernizacja zespołu budynków wystawienniczych i magazynowych Muzeum Zamkowego w Sandomierzu". Projekt, którego całkowity koszt wynosi 78 860 262,45 zł, otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 49 218 453,36 zł w ramach II naboru programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021–2027 (FEnIKS). Pozostała część finansowania pochodzi z dotacji celowych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz samorządu województwa świętokrzyskiego.

W konferencji udział wzięli: dyrektor Muzeum Zamkowego, dr hab. Mikołaj Getka-Kenik, prof. PAN, Kinga Kędziora – główny inwentaryzator i kierownik zespołu projektowego, oraz Grzegorz Lipiec – główny specjalista ds. strategii kulturalnej i marketingu.

Jak zaznaczył dyrektor Muzeum Zamkowego, pozyskane środki to największe finansowanie w historii placówki. – To wydarzenie rewolucyjne dla naszego muzeum i zarazem ogromny krok dla Sandomierza i całego regionu. Nigdy wcześniej nie mieliśmy dostępu do tak znacznych funduszy – podkreślił prof. Getka-Kenik. Projekt został wysoko oceniony w konkursie – zajął drugie miejsce na liście rankingowej wśród ponad 30 instytucji, które otrzymały dofinansowanie. W 14 z 22 kategorii oceny uzyskano maksymalną liczbę punktów.

Projekt będzie realizowany w latach 2025–2029, natomiast jego okres trwałości przewidziano do roku 2034. Jak zauważył dyrektor, do realizacji inwestycji niezbędne było zbudowanie silnego zaplecza organizacyjnego, co umożliwiło współprowadzenie muzeum przez Ministerstwo Kultury i samorząd województwa świętokrzyskiego od 2022 roku.

– Muzeum to nie tylko miejsce, ale ludzie – zaznaczyła Kinga Kędziora, kierowniczka projektu, która szczegółowo omówiła zaplanowane działania. Przypomniała, że przygotowanie wniosku trwało łącznie 17 miesięcy, z czego sam proces dokumentacyjny zajął około roku. Projekt obejmuje modernizację Zamku Królewskiego oraz kompleksu nieruchomości przy ul. 15 Sierpnia, gdzie znajdą się m.in. magazyny studyjne, studio nagrań, dwie pracownie konserwatorskie, pracownia digitalizacji, przestrzenie biurowe oraz edukacyjne i konferencyjne.

  Kinga Kędziora, główny inwentaryzator i kierownik zespołu projektowego. ks. Grzegorz Słodkowski /Foto Gość

Budynek przy ul. 15 Sierpnia zostanie wyposażony w windę, a zamek w platformę schodową, co zapewni lepszą dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Znajdzie się tam również pokój wyciszeń i pokój dla rodziców z dziećmi.

Zamek Królewski zyska nowe stałe wystawy – w tym Gabinet Numizmatyczny, Galerię Sreber, ekspozycję archeologiczną oraz galerię malarstwa. Szczególną uwagę poświęcono aranżacji historycznych piwnic, które dotąd pełniły funkcję zaplecza technicznego. Powstanie tam przestrzeń wystawiennicza poświęcona historii zamku, w tym okresowi więziennemu.

– Naszym celem jest stworzenie muzeum XXI wieku – mówiła Kinga Kędziora. – Otwieramy się na mieszkańców, dzieci, seniorów i osoby z niepełnosprawnościami. Muzeum będzie miejscem nowoczesnym, ale nieprzeładowanym elektroniką – stawiamy na eksponaty i trwałość rozwiązań.

W ramach projektu zaplanowano konserwację 805 muzealiów oraz digitalizację 1083 zabytków, które zostaną udostępnione w internetowym katalogu zbiorów. Szczególny nacisk położono na obiekty archeologiczne, a także dokumenty i fotografie.

  Grzegorz Lipiec, główny specjalista ds. strategii kulturalnej i marketingu. ks. Grzegorz Słodkowski /Foto Gość

Grzegorz Lipiec, kierownik działu edukacyjno-promocyjnego, zapowiedział szeroki program działań kulturalno-edukacyjnych, który już teraz zbiera pochwały. Oferta edukacyjna muzeum po zakończeniu projektu otrzymała maksymalną liczbę punktów podczas oceny. Muzeum rozpocznie działania promocyjne i edukacyjne już w fazie realizacji projektu.

– Kluczowe będą współprace z czterema instytucjami: Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi, Instytutem Biżuterii ASP w Łodzi, Muzeum Narodowym w Kielcach oraz Muzeum Wschodniosłowackim w Koszycach – podkreślił Grzegorz Lipiec. Zaplanowano m.in. wspólne wystawy, wizyty studyjne, konferencje naukowe i działania upowszechniające. W projekt zaangażowani zostaną także młodzi twórcy i lokalna społeczność.

Jak zaznaczono podczas konferencji, jednym z kluczowych efektów projektu będzie znaczące poszerzenie oferty edukacyjnej i wystawienniczej muzeum. Ekspozycja numizmatyczna po raz pierwszy w historii instytucji pozwoli zaprezentować m.in. talar Zygmunta Augusta z sum neapolitańskich oraz inne cenne monety. Nowe przestrzenie edukacyjne umożliwią rozwój warsztatów, zajęć dla dzieci i młodzieży oraz współpracę z takimi instytucjami jak Narodowy Bank Polski.

– Historia dzieje się na naszych oczach. W 2029 roku Muzeum Zamkowe będzie inną, bardziej nowoczesną, bardziej otwartą instytucją. To projekt, który zmienia nie tylko muzeum, ale i całe miasto – podkreślił prof. Getka-Kenik.