Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu od wielu lat podejmuje starania, by udostępniać swoje zbiory szerokiemu gronu odbiorców. W tym celu wykorzystywane są środki państwowe, przeznaczane na opracowywanie i digitalizację cennego zasobu biblioteczno-archiwalnego, a także na niezbędne prace konserwacyjne. W 2024 roku Biblioteka zrealizowała trzy zadania w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki II Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Pierwszym z projektów było zadanie pn. "Konserwacja, digitalizacja i opracowanie 60 starych druków z Biblioteki Kapituły w Sandomierzu". Książki poddano dezynfekcji i konserwacji zachowawczej, a ich opisy wprowadzono do katalogu NUKAT. Wykonane skany udostępniono w bibliotece cyfrowej POLONA. W zbiorze znalazły się książki teologiczne, filozoficzne oraz inne dzieła naukowe, świadczące o szerokich zainteresowaniach sandomierskich kanoników.
Na szczególną uwagę zasługuje dzieło alchemika Libaviusa z XVI w., uznawane za pierwszą encyklopedię chemii, oraz bogato ilustrowana książka Johanna Christopha Sturma, prezentująca rozmaite urządzenia naukowe. W ramach projektu zakonserwowano także cztery inkunabuły z lat 1484-1495, będące przykładami średniowiecznej sztuki drukarskiej. Całkowity koszt tego zadania wyniósł 267 189,50 zł, z czego 240 390 zł pochodziło z dofinansowania MNiSW.
Drugie zadanie obejmowało "Prace ratownicze, digitalizację i udostępnienie źródeł rękopiśmiennych do dziejów Sandomierszczyzny". Projekt dotyczył konserwacji 43 jednostek rękopiśmiennych, w tym akt szpitala księży emerytów w Sandomierzu (1701-1865), dokumentów klasztorów benedyktynek, jezuitów i dominikanów oraz akt seminarium klerków świeckich z lat 1633-1811. Wszystkie dokumenty zostały udostępnione w POLONIE. Koszt zadania wyniósł 255 285,82 zł, przy dofinansowaniu MNiSW na poziomie 228 000 zł.
Ostatni projekt pn. "Zapewnienie dostępu do zbioru starych druków: dezynfekcja, dezynsekcja, opracowanie - kontynuacja" miał na celu dezynfekcję i uporządkowanie 2 450 woluminów z księgozbioru Kapituły Kolegiackiej i Katedralnej oraz digitalizację dwóch ksiąg inwentarzowych z 1712 r. W ramach tego zadania opracowano 3 250 starych druków, w tym 650 nowych opisów do katalogu NUKAT. W zbiorze znalazła się m.in. lwowska książka kucharska z 1757 r., będąca wydaniem pierwszej zachowanej polskiej książki kucharskiej z 1682 r. oraz dzieło Andreasa Cellariusa z 1659 r., opisujące szczegółowo Polskę i Litwę. Koszt projektu wyniósł 179 571,76 zł, z czego MNiSW dofinansowało 161 450 zł.
Działania podejmowane przez Bibliotekę Diecezjalną w Sandomierzu stanowią ważny element ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego. Dzięki wsparciu instytucji naukowych i programów ministerialnych możliwe jest nie tylko zachowanie unikatowych zbiorów, ale także ich udostępnienie w nowoczesnej formie cyfrowej.
- Dzięki wsparciu finansowemu mogliśmy nie tylko zakonserwować cenne zabytki piśmiennictwa, ale także uczynić je dostępnymi dla szerszego grona odbiorców poprzez digitalizację. Wprowadzenie opisów do katalogu NUKAT oraz umieszczenie skanów w bibliotece cyfrowej POLONA pozwala na ich udostępnienie badaczom i pasjonatom historii na całym świecie - zaznacza ks. Piotr Tylec, dyrektor Biblioteki Diecezjalnej, ks. Piotr Tylec.
Dodaje również, że każde z tych zadań jest elementem misji zachowania dziedzictwa kulturowego. - Księgozbiór Biblioteki Kapituły Sandomierskiej stanowi świadectwo bogatej historii intelektualnej naszego regionu. To niezwykle ważne, by te unikatowe zasoby przetrwały dla przyszłych pokoleń - podkreślił.