Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu zainaugurowało obchody 120-lecia istnienia w marcu br. Z tej okazji został zaprezentowany m.in. cykl obrazów Joanny Gałeckiej oraz akwaforty Ryszarda Gancarza. W środę 26 października nastąpi zwieńczenie jubileuszu. Główne wydarzenie rozpocznie się o godz. 15 od wystąpienia bp. Krzysztofa Nitkiewicza, a następnie będzie miało miejsce posiedzenie Rady Komisji Episkopatu ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego pod przewodnictwem bp. Michała Janochy. O godz. 16 odbędzie się koncert w wykonaniu Nazara Tatsyshyna - tenora, solisty Filharmonii Lwowskiej i Opery Narodowej. Na zakończenie zaproszeni goście otworzą wystawę zatytułowaną "Ars epistolandi. Kiedy pisanie listów było sztuką".

Historia rozwoju muzeum

Rozwój Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu, z jego kolekcją - zadziwiającą bogactwem i różnorodnością - miał miejsce w trzech kolejnych siedzibach: w kapitularzu katedry, w seminarium duchownym i w Domu Długosza. Te trzy zabytkowe budynki są symbolem ciągłości lokalnej historii i dobrze znanymi, charakterystycznymi elementami sandomierskiej ikonosfery. Muzeum łączy dziedzictwo kapituły kolegiackiej i katedralnej, dziedzictwo naukowe seminarium duchownego oraz troskę o zabytki przeszłości, które przyświecało założycielom Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu.

Myśl o założeniu placówki dojrzewała w Sandomierzu od połowy XIX w. i była wyrazem troski księży profesorów sandomierskiego seminarium duchownego o zabytki. Muzeum powstawało w atmosferze kształtowania polskiej myśli muzealniczej, a także działań podejmowanych w dziedzinie ochrony zabytków sztuki kościelnej. - Kwestia utworzenia muzeum została ujęta w porządku obrad kapituły katedralnej 9 września 1902 r., z inicjatywy ks. Józefa Rokosznego, który zwrócił się z prośbą, aby kapituła swoją powagą i wpływem przyłożyła się do urządzenia, chociaż w małych na początek rozmiarach, Muzeum Diecezjalnego, w którym byłyby przechowywane "stare pamiątki kościelne i narodowe, które dla braku znawstwa i opieki często po kościołach parafialnych niszczeją i na zagładę skazane bywają" – mówi ks. Andrzej Rusak, dyrektor Muzeum Diecezjalnego.

Kanonicy kapituły katedralnej polecili, aby na początek gromadzić pamiątki w kapitularzu katedry. Tam brakowało jednak odpowiedniej przestrzeni do właściwego wyeksponowania zbiorów. - Zbiory, które zgromadzono w kapitularzu, ukształtowały obraz ekspozycji w drugiej siedzibie muzeum - w seminarium duchownym, przeznaczono na ten cel trzy pomieszczenia - dodaje ks. Rusak.

  Przed wejściem do nowej siedziby muzeum: bp Jan Kanty Lorek, ks. Andrzej Wyrzykowski, ks. Edward Górski oraz Karol Estreicher.
Archiwum Muzeum Diecezjalnego

W 1934 roku z inicjatywy biskupa Włodzimierza Jasińskiego zostało podjęte dzieło restauracji późnogotyckiego Domu Długosza z zamiarem pomieszczenia w jego wnętrzu zbiorów Muzeum Diecezjalnego. Zbiory zostały tam przeniesione za rządów biskupa Jana Kantego Lorka. Urządzenie ekspozycji powierzono Karolowi Estreicherowi jun., historykowi sztuki z Krakowa, co zostało zrealizowane w latach 1936-1937. Kolejnym opiekunom muzeum udało się zatrzymać dawny układ ekspozycji, jej historyczny walor i szczególny charakter. - Dzięki ekspozycji skomponowanej wedle takich zasad, w zgodzie z ideą epoki jego narodzin, muzeum zachowało swoją tożsamość, oryginalność, swoistość pośród polskich muzeów kościelnych. Ten historyczny walor sprawia, że sandomierskie Muzeum Diecezjalne może być dziś nazywane muzeum muzealnym - podkreśla Urszula Stępień, kustosz muzeum.

W ten historyczny kostium wtapia się działalność muzeum, prowadzona nie tylko zgodnie z definicją International Council of Museums (ICOM), polegająca na przechowywaniu, ocalaniu i konserwowaniu dzieł sztuki, ale poprzez rozmaite formy edukacyjne i organizowane wystawy podejmująca również ważne tematy dotyczące Kościoła, problemów przeszłości i dziedzictwa diecezji sandomierskiej.