Święty Walenty znany jest przede wszystkim jako patron zakochanych, ale to również patron ludzi chorych.
Walentynki, czyli święto zakochanych przypadające na 14 lutego pochodzi od świętego Walentego, którego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest również tego dnia. Zanim jednak Walenty stał się patronem zakochanych, był przez stulecia uważany za patrona ludzi cierpiących na epilepsję i choroby nerwowe. Przypominają o tym dwa obrazy znajdujące się w Sandomierskiej Katedrze i w kościele parafialnym w Koprzywnicy.
Walenty w Martyrologium Romanum
W Bazylice Katedralnej w Sandomierzu w nawach bocznych umieszczony został unikatowy zespół szesnastu obrazów, przedstawiający męczeńską śmierć wybranych świętych, których możemy zidentyfikować dzięki wypisanych między płótnami imion. Dwanaście spośród nich stanowi specyficzny kalendarz „Martyrologium Romanum”, stworzony przez Carlo de Prevo w latach 1708-1737. Cztery pozostałe obrazy wiszą na ścianie po dwóch stronach wejścia głównego, pod chórem i przedstawiają męczeństwo sandomierzan.
Wizerunek św. Walentego znajdziemy w prawej nawie Katedry na obrazie z napisem „February”, a świętego poznamy po liczbie „14” umieszczonej nad jego głową. Walenty ubrany jest w kapłańskie szaty (był biskupem Terni we Włoszech), prawą ręką dokonuje chrztu dorosłego mężczyzny, lewą dotyka czoła dziecka, które wyciąga ku niemu ręce. Z prawej strony świętego znajduje się grupa osób w pozycji modlitewnej, która, prawdopodobnie, czeka na chrzest. Za postacią Walentego stoi mężczyzna ze wzniesionym mieczem, lewą ręką trzymający świętego za włosy.
Na obrazie utrwalono jedną z najbardziej znanych legend z życia świętego. W 273 r. Walenty został wezwany do Rzymu przez nauczyciela retoryki Kratona i poproszony o uzdrowienie jego syna Cheremona, chorego na epilepsję. Walenty, dzięki żarliwej modlitwie, dokonał cudu uzdrowienia chłopca. Wtedy Kraton z całą rodziną i przyjaciółmi syna przyjęli chrzest. Na wieść o tym prefekt Rzymu wydał rozkaz ścięcia Walentego, które dokonano nocą 14 lutego.
Patron nie tylko zakochanych
Obraz świętego Walentego w kościele pw. św. Floriana w Koprzywnicy znajduje się w XVII-wiecznej, dobudowanej do pocysterskiego kościoła kaplicy, gdzie kiedyś mieściła się biblioteka klasztorna. Obraz przedstawiający patrona zakochanych pochodzi z 1650 roku.
Obok świętego, pokazanego jako biskupa z atrybutami męczeństwa, po lewej stronie klęczy piękna dziewczyna, modląca się do świętego, prawdopodobnie o miłość. Po przeciwnej stronie znajdują się dwaj chorzy leżący w konwulsjach. U stóp świętego Walentego widać króla, z obłędem w oczach, najprawdopodobniej cierpiącego na chorobę psychiczną. U góry obrazu, w rozstępujących się chmurach pojawia się światłość. Oznacza ona, że to, co czyni święty, jest ściśle związane z niebem. Anioł zaś przynosi mu wieniec laurowy za zasługi.
Dziś w Koprzywnicy odbywają się uroczystości odpustowe ku czci św. Walentego połączone z kiermaszem walnetynkowym. Msza św. odpustowa o godz. 12.00.