Maria Tarnowska - kobieta niezłomna

W okresie międzywojennym zajęła się propagowaniem i podnoszeniem świadomości związanej z higieną i zdrowiem. Założyła w Świerże, majątku, który nabyli z mężem Adamem po zakończeniu I wojny, pierwszy w Polsce ośrodek zdrowia. Dzięki popularyzacji i szeroko zakrojonej akcji prowadzonej przez Marię Tarnowską, do 1939 roku powstało w całym kraju ponad 300 podobnych punktów. Ponadto założyła w Warszawie przy Szpitalu Czerwonego Krzyża, „Dom” dla pielęgniarek, w którym odbywały się kursy uzupełniające dla sióstr. Od 1927 roku Tarnowska wchodziła w skład Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża.

Okres II wojny światowej to dalszy czas pracy w PCK w radykalnie zmienionych, okupacyjnych warunkach. W 1942 roku została aresztowana i osadzona w więzieniu na Pawiaku, gdzie spędziła kilka miesięcy. Zwolnienie zawdzięczała usilnym zabiegom jej męża Adama, dyplomaty z czasów Austro-Węgier, który wykorzystał wszystkie swoje koneksje, by uwolnić żonę. Po wyjściu z więzienia wstąpiła do Korpusu Służby Pomocniczej Kobiet Armii Krajowej. W czasie powstania warszawskiego pełniła funkcję komendantki wszystkich sanitariuszek w rejonie i organizowała punkty pierwszej pomocy oraz szpitale polowe. Z jej inicjatywy i z jej udziałem doszło do negocjacji ze stroną niemiecką w sprawie ewakuacji części ludności cywilnej.

- Dzięki determinacji Marii Tarnowskiej szacuje się, że około 10-15 tysięcy ludzi mogło opuścić Warszawę jeszcze w trakcie walk powstańczych - podkreślił T. Zych.

Po upadku powstania Maria i Adam Tarnowscy znaleźli się w Pruszkowie, a następnie Ojcowie u kuzyna Jana Zamoyskiego. Zanim w 1945 roku powrócili do Warszawy, Maria została aresztowana pod zarzutem kolaboracji z Niemcami podczas pertraktacji związanych z zakończeniem powstania. W chwili zakończenia wojny mieszkali już w Warszawie, gdzie Maria zaangażowała się w działalność PCK oraz prowadzenie kawiarenki, będącej głównym źródłem utrzymania. Zagrożeni kolejnymi aresztowaniami w początkach 1946 roku wyjechali do Szwajcarii do jedynego syna Andrzeja. Do Polski Maria Tarnowska powróciła sama w 1958 roku, jej mąż zmarł 10 października 1946 roku w Lozannie. Zamieszkała w jednopokojowym mieszkaniu przydzielonym jej dzięki staraniom PCK. Zmarła w 1965 roku. Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim. W 2016 roku decyzja Prezydenta RP została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

W programie VII edycji Tygodnia Historycznego organizowanego przez Bibliotekę Pedagogiczną w Tarnobrzegu przewidziane są:

• wtorek, 19 listopada - „Zawsze szukał dobra w człowieku - Kazimierz Wiszniowski - pamiętamy” - spotkanie z udziałem uczniów Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego oraz Piotra Dumy;
• środa, 20 listopada - Film polski lat 20. i 30., o którym opowie Dariusz Bożek;
• czwartek, 21 listopada - Żydowska społeczność Tarnobrzega na podstawi fragmentów księgi Pamięci Dzikowa - prelekcja Justyny Uchańskiej;
• piątek, 22 listopada - Niepodległość a współczesne kino polskie - wykład Grzegorza Kociuby.

Wszystkie spotkania rozpoczynają się o godz. 17 w budynku Biblioteki Pedagogicznej.