Cenny miedzioryt w zbiorach Muzeum Diecezjalnego
Zbiory Muzeum Diecezjalnego wzbogaciły się o rycinę z wyobrażeniem św. Franciszka Ksawerego, wykonaną według wizerunku, jaki znajdował się w kościele jezuitów św. Piotra i św. Pawła w Sandomierzu.
Miedzioryt ukazuje św. Franciszka Ksawerego przedstawionego w sutannie jezuickiej i komży ze stułą, jego głowę otacza promienista aureola, w prawej ręce trzyma krzyż z gałązką lilii, atrybuty utrwalone w jezuickiej tradycji ikonograficznej dla postaci św. Franciszka Ksawerego. W dolnej części ryciny umieszczona jest następująca inskrypcja:
„Effigies Gratiosa imaginis S. Francisco Xaverii In Templo sandomieriensi PP Societatis IESU Attigit reliquias Romae” - [Łaskami słynąca podobizna obrazu świętego Franciszka Ksawerego w świątyni ojców jezuitów w Sandomierzu. Dotknęła relikwii w Rzymie].
- W sandomierskim kościele jezuitów istniał ołtarz św. Franciszka Ksawerego, który wzniesiono w końcu XVII w. Wizerunek świętego był w Sandomierzu szczególnie czczony, a sam Ksawery nazywany „Thaumaturgus Sandomiriensis”. O szczególnym kulcie św. Franciszka Ksawerego świadczy też, zachowany na dawnym cmentarzu przykościelnym okazały rzeźbiarski pomnik z 2 poł. XVIII w. Być może ołtarz ten wzbogacono w XVIII w. o rzeźby przedstawiające personifikacje Afryki i Azji, dzieła Tomasza Huttera, które przechowywane są w sandomierskim Muzeum Diecezjalnym. Ikonografia rzeźb wiąże się z wątkiem św. Franciszka Ksawerego, choć nie ma pewności co do umiejscowienia figur w obrębie kościoła jezuickiego - wyjaśniła Urszula Stępień, kustosz Muzeum Diecezjalnego.
- Po kasacie jezuitów w 1773 r. kościół sandomierski pw. świętych Piotra Pawła przy kolegium jezuickim uległ stopniowej degradacji, a w 1823 r. ostatecznie został rozebrany. Po bogatej dekoracji rzeźbiarskiej świątyni jezuickiej nie pozostało wiele materialnych śladów: kilka drewnianych i kamiennych rzeźb, które drogą analizy formalnej zostały związane z twórczością Tomasza Huttera, wśród nich m.in. figury św. Piotra i św. Pawła na fasadzie katedry sandomierskiej czy płaskorzeźbione medaliony z zakrystii mansjonarskiej w katedrze. Z jezuicką świątynią możemy także próbować wiązać obrazy z bogatą dekoracją snycerską znajdujące się na filarach katedry. W kościele parafialnym w Łoniowie znajdują się także dwa ołtarze, które przeniesiono z kościoła jezuitów, w tym jeden z obrazem św. Franciszka Ksawerego. Ołtarz ten ustawiono pod koniec XVIII w. w kaplicy św. Franciszka Ksawerego, wzniesionej staraniem hrabiego Ignacego Hilarego Moszyńskiego - dodała U. Stępień.
Dzięki pozyskanej do Muzeum Diecezjalnego rycinie można wskazać, że obraz przedstawiający św. Franciszka Ksawerego, słynący niegdyś łaskami w świątyni ojców jezuitów w Sandomierzu, znajduje się obecnie w kościele w Łoniowie. Jak wskazuje inskrypcja na rycinie, obraz mógł powstać w Rzymie i być przywieziony do Sandomierza pod koniec XVII w.
