Ochrona danych osobowych w Kościele

Kościół ma wymiar Boży i ludzki. Istnieje oraz prowadzi swoją działalność w świecie dlatego musi pamiętać o przepisach obowiązujących w poszczególnych krajach.

Dotyczy to między innymi ochrony osób w związku z przetwarzaniem danych osobowych. W odpowiedzi na najnowsze normy uchwalone w tej dziedzinie przez Parlament Europejski, Konferencja Episkopatu Polski uchwaliła zasady dotyczące Kościoła katolickiego w naszym kraju, które zostały zatwierdzone przez Stolicę Apostolską. Wspomniane wcześniej przepisy europejskie dają bowiem taką możliwość Kościołom i związkom wyznaniowym.

W związku z tym warto wiedzieć, że:

- Przyjmuje się, że każdy, także niekatolik, zwracający się do Kościoła katolickiego w sprawach będących w jego kompetencjach, zgadza się na to, że jego dane będą przetwarzane zgodnie z obowiązującym prawem kanonicznym. W praktyce oznacza to, że każda osoba przychodząca do kancelarii parafialnej, aby korzystać z posług religijnych, duszpasterskich, administracyjnych, charytatywnych i sądowych wyraża zgodę na gromadzenie i przetwarzanie jej danych osobowych koniecznych do wypełnienia tych posług;

- Na szczeblu parafialnym podstawowym zbiorem danych osobowych są księgi parafialne zawierające rejestr osób ochrzczonych, bierzmowanych, przystępujących do I Komunii Świętej, spisy zawartych małżeństw, zgonów, jak również rejestr parafian;

- Administratorem tych danych, a więc podmiotem odpowiedzialnym za ich przetwarzanie jest parafia, reprezentowana przez księdza proboszcza, na którym spoczywa także obowiązek ochrony tych zbiorów;

- Biskup Sandomierski ustanowił urząd kościelnego inspektora ochrony danych osobowych dla Diecezji Sandomierskiej i mianował nim ks. kan. mgr. lic. Pawła Bieleckiego. Jego zadaniem jest czuwanie nad właściwym przetwarzaniem i przechowywaniem danych osobowych na terenie Diecezji Sandomierskiej;

- Przeglądanie i badanie ksiąg ochrzczonych e celach naukowych lub genealogicznych wymaga odrębnego zezwolenia proboszcza lub ordynariusza miejsca;

- Nie mogą zostać udostępnione do przeglądania i badania księgi zawierające dane dotyczące zdarzeń, które miały miejsce:

• Akty chrztów do 100 lat wstecz
• Akty zawartych małżeństw – do 60 lat wstecz
• Akty zgonów – do 50 lat wstecz

- Świadectwo chrztu i kopia aktu chrztu mogą zostać wydane wyłącznie osobom, których dotyczą, jeżeli są pełnoletnie, oraz w przypadku aktu osób małoletnich ich rodzicom i opiekunom prawnym;

- Inne osoby mogą je otrzymać wyłącznie na podstawie pełnomocnictwa notarialnego udzielonego przez wyżej wymienione osoby;

- Istnieje również możliwość przesłania kopii aktu chrztu i świadectwa chrztu bezpośrednio do parafii zamieszkania osoby wnioskującej o wydanie dokumentu. Tam będą mogły być odebrane po zweryfikowaniu tożsamości i uprawnień osoby odbierającej;

- Takie same zasady obowiązują przy wydawaniu świadectwa i kopii aktu małżeńskiego oraz wydawaniu innych zaświadczeń;

- Świadectwa i kopie aktów chrztu i małżeństw osób zmarłych oraz świadectwo i kopia aktu zgonu mogą być wydawane krewnym, spadkobiercom lub innym osobom, które wykażą interes prawny;

- Wolno upubliczniać w ogłoszeniach parafialnych, na tablicach ogłoszeń, zamieszczać w gazetkach parafialnych i na stronach internetowych te informacje, które wynikają z przepisów prawa kanonicznego, np.: zapowiedzi przedślubne w postaci imion, nazwisk i parafii zamieszkania narzeczonych, wykaz intencji mszalnych, informacje o osobach ochrzczonych, osobach, które zawarły kanoniczny związek małżeński, osobach zmarłych, darczyńcach na rzecz parafii itp., z tym, że te osoby lub ich przedstawiciele ustawowi mogą zastrzec prawo do niepublikowania tych danych;

- Wolno na stronie internetowej parafii zamieszczać fotografie, które stanowią relację ze zdarzenia o charakterze publicznym oraz osób sprawujących funkcje publiczne. W przypadku publikacji fotografii osób małoletnich wymagana jest zgoda ich przedstawicieli ustawowych;

- W przypadku, kiedy mamy do czynienia z apostatą, a więc z osobą, która zdecydowała się na odejście z Kościoła, przysługuje jej tzw. prawo do zapomnienia, czyli w praktyce zakaz obrotu jej danymi. Poza szczegółowymi wyjątkami, kiedy na takie działanie, na przykład przed sądem kościelnym, będzie musiał wyrazić zgodę biskup ordynariusz;

- Osobom zrywającym oficjalnie związek z Kościołem przysługuje prawo do wprowadzenia odpowiedniej adnotacji przy zapisie o ich chrzcie w księgach metrykalnych, lecz nie ma i nie będzie żadnej możliwości wykreślenia ich nazwiska z ksiąg metrykalnych. Byłoby to bowiem fałszowaniem dokumentów, niosącym nieraz bardzo poważne skutki prawne, na przykład w kontekście zawierania kolejnych związków małżeńskich;

- Prawo do żądania usunięcia danych nie przysługuje w przypadku, gdy dane dotyczą udzielonych sakramentów bądź w inny sposób odnoszą się do kanonicznego statusu osoby;

To tylko niektóre praktyczne wskazówki związane z wejściem w życie nowych przepisów dotyczących ochrony danych osobowych. Pozostałe znajdują się na stronie internetowej Konferencji Episkopatu Polski. W przypadku wątpliwości odnośnie interpretacji lub przestrzegania przepisów należy zwrócić się o pomoc do inspektora danych osobowych ustanowionego w diecezji. Bezpośrednią pomocą służą również księża proboszczowie i wikariusze.