Arcybiskup, kanclerz i dyplomata

- Może niknący w świetle postaci abp Mikołaja Traby czy kardynała Zbigniewa Oleśnickiego jednak niezwykle zasłużony i godny wnikliwych badań historycznych – podkreślał prof. Feliks Kiryk.

Pomysł zorganizowania sesji naukowej poświęconej pochodzącemu z Ziemi Sandomierskiej znakomitemu duchownemu, urzędnikowi królewskiemu i dyplomacie powstał kilka miesięcy temu, jako kontynuacja sesji naukowych poświęconych znakomitym postaciom związanych z Sandomierzem.

Komitet organizacyjny złożony z wybitnych historyków kilku ośrodków uniwersyteckich zaproponował postać i miejsce obrad. Bp Krzysztof Nitkiewicz chętnie wyszedł na przeciw prośbom organizatorów konferencji, użyczając gościny w diecezjalnym Centrum "Quo vadis". – Arcybiskup Wojciech Jastrzębiec urodził się na terenie naszej diecezji i przypuszczalnie w Sandomierzu rozpoczął swoją edukację. Nie zapomniał o rodzinnych stronach piastując ważne urzędy kościelne i państwowe. Przyczynił się do rozwoju budownictwa sakralnego, wspierał utalentowanych rodaków i rozsławiał Ziemię Sandomierską. Sympozjum jest okazją do lepszego poznania naszych korzeni, co w roku jubileuszu chrztu Polski wydaje się być szczególnie cenne.– podkreślał bp Krzysztof Nitkiewicz na spotkaniu z uczestnikami konferencji.

- Postać Wojciecha Jastrzębca jest niezwykle ciekawa i bywa różnie oceniana przez historyków. Niestety nie dysponujemy zbyt dużym materiałem źródłowym jednak mam nadzieję, że referaty, które zostaną przedłożone na naszej sesji rozświetlą nam wiele niejasności i przybliżą tę postać tak mocno związaną z tą ziemią – wskazywał prof. Feliks Kiryk otwierając obrady konferencji.

Podczas pierwszego wykładu prof. Jerzy Sperka, z Uniwersytetu Śląskiego mówił o postaci Wojciecha Jastrzębca, jako faworyta króla Władysława Jagiełły. Przybliżył szczeble kariery urzędniczej i kościelnej pochodzącego z Łubnic duchownego, który pierwszy stopień godności kościelnych otrzymał w kapitule sandomierskiej zostając jej kanonikiem. W kolejnym wystąpieniu pani dr hab. Bożen a Czwojdrak mówiła o relacjach rodzinnych Wojciecha Jastrzębca.

Przypominając fakt, że rodzina Jastrzębców była właścicielami olbrzymich dóbr leżących na Ziemi Sandomierskiej. Ich rodzinny zamek znajdował się w Rytwianach. Następnie prof. Sobiesław Szybkowski z Uniwersytetu Gdańskiego mówił o jego zarządzaniu dobrami starostwa konińskiego, zaś dr Mateusz Grzęda z Uniwersytetu Jagiellońskiego o patronacie artystycznym biskupa krakowskiego. Pierwszy dzień obrad zakończył wykład analizujący język i terminologię zapisu oskarżenia Wojciecha Jastrzębca i jego przysięgi oczyszczającej, który zaprezentował dr Marek Janicki.

W drugim dniu przewidziano szereg kolejnych wykładów i paneli dyskusyjnych poruszających działalność duszpasterską i kierowanie diecezjami gdzie Wojciech Jastrzębiec sprawował urząd biskupa i arcybiskupa, jego aktywność dyplomatyczną i urzędniczą, jako Kanclerza Koronnego.

- Musimy mieć świadomość tego, że Wojciech jastrzębiec będąc biskupem krakowskim i Kanclerzem na dworze Jagiełły stał się niezwykle ważną i wpływową osobą. To waśnie jemu przez wiele lat król powierzał najważniejsze misje polityczne i dyplomatyczne państwa. To on prowadził całą kancelarię króla, czyli był przy podejmowaniu najważniejszych i kluczowych decyzji politycznych, gospodarczych i państwowych – wskazywał prof. Feliks Kiryk.

  Abp Wojciech Jastrzębiec
Domena publiczna, www.commons.wikimedia.org Wojciech Jastrzębiec urodził się około roku 1362 we wsi Łubnice, leżącej koło Połańca w Ziemi Sandomierskiej. Jego rodzina nie należała do zamożnych ani odpowiednio skoligaconych, aby mieć oparcie i przebicie do funkcji państwowych. Według badań Jastrzębiec kształcił się w szkole parafialnej w Beszowej. O dalszej ścieżce nauki, jaką podążał Wojciech, niestety wiemy bardzo mało, prawdopodobnie podjął kształcenie w szkole w Sandomierzu.

Na kartach historii pojawia się po raz pierwszy mając dwadzieścia trzy lata. Już wtedy jest kanonikiem sandomierskim. W tym samym 1385 r. uzyskuje kanonię gnieźnieńską i pełni funkcję notariusza dworu arcybiskupiego (arcybiskupa Bodzanty), a rok później przejmuje obowiązki kustosza gnieźnieńskiego. Jego zdolność szybkiego uczenia się, a także umiejętność przekonywania zostały zauważone przez króla. W roku 1389 Jastrzębiec po raz pierwszy wyrusza z misją dyplomatyczną do Rzymu, reprezentując interesy królewskie.

W 1398 r. obejmuje urząd kanclerza królowej Jadwigi. Pomyślna realizacja powierzonych zadań otwiera mu drogę do sakry biskupiej. W 1399 r., roku śmierci królowej Jadwigi, Wojciech Jastrzębiec zostaje biskupem poznańskim. Kolejnym wysokim awansem Wojciecha Jastrzębca było objęcie funkcji kanclerza Królestwa Polskiego a niejako w konsekwencji został również przeniesiony z Poznania na stolicę biskupią w Krakowie. Jego wpływy na dworze królewskim słabną po roku 1420 – po niekorzystnym wyroku Zygmunta Luksemburczyka wydanym we Wrocławiu w sprawie krzyżackiej. Król Władysław Jagiełło obciążył winą za niepomyślny obrót spraw właśnie swojego kanclerza.

Następnie objął stanowisko abp gnieźnieńskiego i został Prymasem Polski. Zmarł 2 września 1436 r. na skutek obrażeń doznanych po upadku z konia. Został pochowany w kapitularzu części przykościelnej klasztoru paulińskiego w Beszowej, w swoich rodzinnych ziemiach.