Wystawa tarnobrzeżan

Marta Woynarowska

|

Gość Sandomierski 15/2024

publikacja 11.04.2024 00:00

Z okazji 120. rocznicy pierwszej koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Dzikowskiej w Zamku Tarnowskich w Tarnobrzegu została otwarta czasowa ekspozycja.

Małgorzata Rawska obok swojego dzieła. Małgorzata Rawska obok swojego dzieła.
Marta Woynarowska /Foto Gość

Tarnobrzeska placówka włączyła się w obchody Dni Kultury Chrześcijańskiej, w ramach którego przygotowała wystawę poświęconą kultowi Dzikowskiej Madonny. W tym roku, dokładnie 8 września, przypadnie 120. rocznica pierwszej koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Dzikowskiej. Był to efekt czci, jaką przez ponad dwa wieki był otaczany przez wiernych z bliższych i odleglejszych regionów Polski.

Świadectwem, iż kult ten nie gaśnie, jest wspomniana wystawa, która powstała dzięki zaangażowaniu mieszkańców i osób związanych z Tarnobrzegiem. Zdecydowana większość eksponatów pochodzi bowiem z prywatnych zbiorów, archiwów rodzinnych, niejednokrotnie będących bardzo osobistymi pamiątkami – jak noszone na co dzień medaliki. Nie brakuje także obrazów i obrazków adorowanych w domowych zaciszach przez kilka pokoleń tarnobrzeżan.

Najstarsze prezentowane obiekty pochodzą ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego – Domu Długosza w Sandomierzu. Są to m.in. jedna z najstarszych kopii malarskich wizerunku MB Dzikowskiej, datowana na koniec XVII w., grafika autorstwa Josefa Sebastiana Kalubera oprawiona w koronkowe ramy i XIX-wieczny relikwiarz. Młodszy o ponad dwa wieki, ale z niezwykłą historią z czasów II wojny światowej, jest zabytkowy sztandar Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Tarnobrzegu z 1938 r., który przetrwał okupację niemiecką dzięki odwadze państwa Krysów. Złożony i oprawiony w ramy zawisł w ich domu jako obraz z Matką Bożą. Zabytkowe feretrony, również z wizerunkiem Dzikowskiej Pani, użyczyły parafie ojców dominikanów oraz św. Marii Madgaleny na osiedlu Miechocin.

Na wystawie prezentowane są także współczesne kopie dzikowskiego obrazu, jak ta autorstwa Małgorzaty Rawskiej z Krakowa. Powstała specjalnie na wystawę „Papieskie Madonny”, przygotowaną przez artystów z krakowskiej Grupy Lumen działającej w ramach Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Twórców Sztuki Sakralnej Ecclesia, by uczcić 40. rocznicę wyboru na papieża Jana Pawła II. Jest też malunek autorstwa Andrzeja Biernata z 2010 r., kiedy, jak sam podkreśla, stawiał pierwsze malarskie kroki.

Cudowny obraz trafił do Dzikowa przed 1669 r., kiedy Białkowscy przekazali go Zofii z Firlejów i Janowi Stanisławowi Tarnowskim. Powstały w pierwszej połowie XVI stulecia, w kręgu malarstwa flandryjskiego, zaczął niebawem cieszyć się czcią dzięki łaskom doznawanym przez modlących się przed nim. Po zbadaniu sprawy przez specjalną komisję biskup krakowski Andrzej Trzebicki 11 listopada 1675 r. wydał dekret uznający obraz Matki Bożej Dzikowskiej za cudowny. Z powodu kultu zataczającego coraz szersze kręgi i ściągających do zamkowej kaplicy pielgrzymów Tarnowscy w następnym roku ufundowali kościół i klasztor ojców dominikanów, powierzając im opiekę nad wizerunkiem Maryi.

W początkach XX w. przeorzy tarnobrzeskiego konwentu – o. Stanisław Markiewicz (w latach 1898–1903) i Stefan Płaszczyca (1903–1909) podjęli starania o koronację obrazu. Zainicjował je o. Markiewicz, a po jego skierowaniu na przeora do Podkamienia zabiegi kontynuował z powodzeniem o. Płaszczyca.

Sprawa okazała się nie tyle trudna, co wymagająca czasu, i gdyby nie interwencja ówczesnego generała Zakonu Kaznodziejskiego o. Andreasa Frühwirtha, na nałożenie koron przyszłoby czekać parę lat. Wyczekiwany przez tarnobrzeskich dominikanów dokument Stolica Apostolska wystawiła 25 kwietnia 1904 r. Przygotowania do uroczystości, którymi kierował komitet koronacyjny z honorową przewodniczącą Zofią z Zamoyskich Tarnowską na czele, ruszyły pełną parą.

Koronacja odbyła się 8 września, w święto Narodzenia NMP. Na miejsce uroczystości wybrano błonia na tyłach kościoła i klasztoru. Koronatorem był biskup przemyski Józef Sebastian Pelczar, któremu towarzyszyli arcybiskup metropolita lwowski obrządku ormiańskiego Józef Teodorowicz i biskup pomocniczy przemyski Karol Fischer.

Korony nałożone na głowy Maryi i Dzieciątka w 1927 r. zostały skradzione. Społeczność natychmiast podjęła starania o rekoronację, do której doszło 8 września 1933 r. Niestety i te insygnia padły ofiarą kradzieży w 1954 r. Do trzeciej koronacji, co postawił sobie za punkt honoru, doprowadził ówczesny przeor tarnobrzeskiego klasztoru o. Józef Kostecki. Dokonał jej 7 września 1966 r. prymas Polski kard. Stefan Wyszyński w asyście arcybiskupa metropolity krakowskiego Karola Wojtyły.

Wszystkie te uroczystości, udokumentowane na zdjęciach, można prześledzić na wystawie „O Dzikowska Maryjo! W 120. rocznicę pierwszej koronacji Cudownego Obrazu Matki Bożej Dzikowskiej”.

Dziękujemy, że z nami jesteś

To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.

W subskrypcji otrzymujesz

  • Nieograniczony dostęp do:
    • wszystkich wydań on-line tygodnika „Gość Niedzielny”
    • wszystkich wydań on-line on-line magazynu „Gość Extra”
    • wszystkich wydań on-line magazynu „Historia Kościoła”
    • wszystkich wydań on-line miesięcznika „Mały Gość Niedzielny”
    • wszystkich płatnych treści publikowanych w portalu gosc.pl.
  • brak reklam na stronach;
  • Niespodzianki od redakcji.
Masz subskrypcję?
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.