Spotkanie bibliotekarzy i archiwistów

ks. Tomasz Lis ks. Tomasz Lis

publikacja 04.09.2019 14:12

W Sandomierzu odbywa się trzydniowe ogólnopolskie spotkanie Federacji Bibliotek Kościelnych "Fides".

Spotkanie bibliotekarzy i archiwistów Ogólnopolskie spotkanie bibliotekarzy i archiwistów. ks. Tomasz Lis /Foto Gość

Federacja zrzesza obecnie 80 bibliotek członkowskich, w tym większość bibliotek wydziałów teologicznych i wyższych seminariów duchownych w Polsce, diecezjalnych i zakonnych. Organizatorem spotkania jest Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu.

Podstawowym zadaniem Federacji jest usprawnianie działalności polskich bibliotek kościelnych, wdrażanie postępu technicznego, a w szczególności koordynacja prac nad komputeryzacją tych bibliotek i digitalizacją zbiorów.

- Głównym celem utworzenia w 1992 r. Federacji Bibliotek Kościelnych było skomputeryzowanie katalogów i digitalizacja zbiorów, co udało się nam w znacznej mierze uzyskać. Obecnie trwa drugi etap unowocześniania oprogramowania i łączenia katalogów w jedną sieć. Pięć lat temu rozpoczęliśmy współpracę z głównym katalogiem naukowym bibliotek w Polsce NUKAT. Spotkanie w Sandomierzu poza charakterem naukowym i szkoleniowym jest także Walnym Zgromadzeniem związanym z wyborami władz Federacji Bibliotek Kościelnych - poinformował ks. Jerzy Witczak, przewodniczący Zarządu Federacji Bibliotek Kościelnych „Fides”.

Obrady odbywają się pod przewodnictwem bp Andrzeja Siemieniewskiego, delegata Konferencji episkopatu Polski ds. Federacji „Fides”. W spotkaniu bierze udział blisko 70 przedstawicieli bibliotek kościelnych z całej Polski.

- Federacja Bibliotek Kościelnych pomaga w zachowaniu skarbów kultury chrześcijańskiej, które mieszczą się w bibliotekach kościelnych, ale także dba o najnowsze księgozbiory. Można powiedzieć łączy to co stare-zabytkowe, z tym co nowoczesne czyli komputeryzacją katalogów i digitalizacją najcenniejszych zbiorów. Biblioteki są pamięcią Kościoła. O ile nasza ludzka pamięć obejmuje okres naszego życia, o tyle pamięć pokoleń zapisana jest w manuskryptach, starodrukach czy innych zbiorach książkowych. Ciężko jest sobie wyobrazić czym jest tradycja Kościoła powszechnego i lokalnego bez dostępu do naszych bibliotek. Dzięki działaniu Federacji bezcenne skarby kultury chrześcijańskiej są coraz bardziej dostępne dla szerokiego grona badaczy, czytelników, studentów i naukowców - podkreślał bp Andrzej Siemieniewski, delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Federacji „Fides”.

Pierwszego dnia goście mogli zapoznać się z historią Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu, którą przybliżył jej dyrektor ks. Piotr Tylec. Następnie mgr Dorota Rejman zaprezentowała i omówiła najcenniejsze zbiory sandomierskiego księgozbioru.

Drugi dzień spotkania rozpoczął się wspólną modlitwą podczas Mszy św. Eucharystii przewodniczył bp Andrzej Siemieniewski, a kazanie wygłosił biskup sandomierski Krzysztof Nitkiewicz. - Chociaż ktoś nazwał was „generałami w walce z ignorancją”, praca w bibliotece lub w archiwum może być porównana raczej do mozolnego gromadzenia skarbów i troski o to, żeby nie przepadły. Nie wystarczy jednak sama świadomość bogactwa za które odpowiadacie. Ten skarbiec ma służyć wszystkim w pogłębianiu wiary - bo jesteście ewangelizatorami, a także być pomocny w rozwoju człowieczeństwa i zdobywaniu potrzebnej wiedzy. Bez tego zaleje nas kultura masowa: kiczowata, pełna uproszczeń i powielanych bezmyślnie błędów. Wiemy skądinąd, że jest ona na usługach „jedynej słusznej doktryny” o charakterze antychrześcijańskim. Kultura chrześcijańska ma naturalnie jeszcze innych wrogów. Słyszałem o ojcu Michaelu Nadżebie z kurdyjskiego miasta Karkosz, który wysiedlony ze swoimi wiernymi przez bojowników Państwa Islamskiego, z narażeniem życia zabrał do obozu uchodźców około czterech tysięcy rękopisów. Inaczej zostałyby zniszczone, gdyż islamiści likwidują wszelkie ślady chrześcijaństwa. Pytany dlaczego to zrobił, powiedział, że to są korzenie bez których życie byłoby niemożliwe. Tu jest sens waszej pracy, która wychodzi naprzeciw podstawowym potrzebom ludzkiego ducha oraz intelektu. Bo przecież,  jak mówi bł. Pier Giorgio Frassati: „Życie bez wiary, bez dziedzictwa, które trzeba bronić, bez angażowania się w walkę o prawdę, nie jest życiem, lecz wegetowaniem” - powiedział bp Nitkiewicz.

Następnie odbyły się spotkania naukowe oraz szkoleniowe. O paleografii w pracy bibliotekarza mówił ks. dr hab. Tomasz Moskal, prof. KUL, zaś o zasadach katalogowania i określania proweniencji starodruków mówiła Dorota Rejman. - Paleografia jest nauką pomocniczą historii, zajmującą się zmianami, historią i rozwojem pisma w dziejach poszczególnych krajów. Stąd też możemy mówić o paleografii łacińskiej, ruskiej, greckiej, itd. W świecie nauki przyjął się podział na teoretyczną oraz praktyczną. W pracy bibliotekarza potrzebna jest zarówno znajomość teorii jak i umiejętność jej zastosowania w praktyce. Dlatego też ważnym jest umiejętność odróżnienia liter majuskulnych (kapitały, uncjały) od minuskulnych (minuskuła karolińska, gotycka tekstura). Stąd bibliotekarz powinien sięgać także do innych nauk pomocniczych historii, takich jak chociażby chronologia czy dyplomatyka, które pomagają w odczytaniu średniowiecznych tekstów, proweniencji czy marginaliów na drukach - mówił ks. dr hab. Tomasz Moskal.

W kolejnej części konferencji referat pt.: „Rękopisy w bibliotekach kościelnych. Sytuacja nadzwyczajna czy normalna praktyka? wygłosił ks. dr Wacław Umiński CM Dyskutowano także o możliwościach pozyskiwania środków na konserwację zbiorów bibliotecznych.

- Spotkanie bibliotekarzy i pracowników bibliotek kościelnych zrzeszonych w federacji „Fides” odbywa się każdego roku. Takie spotkania są niezwykle cenne. Pozwalają na wymianę doświadczeń, szkolenia w zakresie katalogowania i konserwowania zbiorów zabytkowych a także pogłębienia ogólnej wiedzy z zakresu bibliotekarstwa - mówił ks. Piotr Tylec, dyrektor Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu.

Trzeciego dnia spotkania odbędą się wybory do Zarządu Federacji Bibliotek Kościelnych „Fides”.