Pamięci sandomierskich Kolumbów

ks. Tomasz Lis ks. Tomasz Lis

publikacja 28.07.2019 23:58

W 75. rocznicę bitwy pod Pielaszowem i rozpoczęcia sandomierskiej akcji "Burza" odznaczono pośmiertnie dwóch żołnierzy AK obwodu Sandomierz.

Pamięci sandomierskich Kolumbów Złożono kwiaty na mogile poległych na sandomierskim cmentarzu. Archiwum prywatne

Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej oraz dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk na Zamku Królewskim w Sandomierzu pośmiertnie odznaczył Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski śp. kpt. Tadeusza Kucharskiego pseudonim „Rzewuski” i Krzyżem z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości śp. kpr. pchor. Jerzego Tadeusza Kucharskiego pseudonim „ Lis”.

Okazją do wręczenia odznaczeń była 75. rocznica bitwy pod Pielaszowem i rozpoczęcia na terenie Sandomierszczyzny akcji „Burza”. Obchody rocznicy  jednej z największych bitew Armii Krajowej na Sandomierszczyźnie rozpoczęły się na Zamku Królewskim, gdzie przyznane przez Prezydenta RP odznaczenia w imieniu poległych żołnierzy AK odebrali: Jerzy Kapka ‒ wnuk kpt. Tadeusza Kucharskiego „Rzewuskiego” oraz Marcin Kapka ‒ wnuk stryjeczny kpr. pchor. Jerzego Tadeusza Kucharskiego „Lisa”. Następnie przybyli goście mogli wysłuchać wykładu wygłoszonego przez Roberta Piwko o życiu obu odznaczonych żołnierzy oraz obejrzeć przedstawiające ich w różnym momentach życia fotografie .

Następnego dnia w kościele pw. św. Józefa w Sandomierzu odprawiono Mszę św. za poległych żołnierzy Armii Krajowej poległych pod Pielaszowem. Eucharystii przewodniczył ks. Jerzy Dąbek, proboszcz parafii. ‒ Kościół św. Józefa jest miejscem wyjątkowym dla upamiętniania bitwy pod Pielaszowem. W minionych latach ta parafia była oparciem dla kombatantów. Ksiądz Zygmunt Niewadzi, ówczesny proboszcz, wspierał ich nie tylko duchowo, ale także organizacyjnie. Pomagał przy opiece nad miejscami pochówku i  pamięci – mówił R. Piwko. W modlitwie wzięli udział parlamentarzyści, władze samorządowe, kombatanci, poczty sztandarowe oraz przedstawiciele Wojska Polskiego.

Burmistrz Sandomierza Marcin Marzec stwierdził, że rocznica bitwy pod Pielaszowem to jedno z najważniejszych wydarzeń patriotycznych, jakie w ciągu roku odbywają się w mieście. ‒ W bitwie zginął kwiat młodzieży sandomierskiej. To nasi przodkowie, to nasi mieszkańcy ginęli w obronie Sandomierza, w obronie kraju. Winni jesteśmy im wielki szacunek ‒ powiedział M. Marzec.

Sandomierskie uroczystości zakończyły się na cmentarzu katedralnym odmówieniem modlitwy oraz złożeniem wieńców na mogile poległych pod Pielaszowem. W niedzielę w godzinach popołudniowych została także odprawiona Msza św. w Pielaszowie w miejscu, gdzie rozegrała się bitwa między oddziałami Armii Krajowej a wojskami Wermachtu.

Jak podkreślał R. Piwko z Delegatury IPN w Kielcach, nadrzędnym celem tych spotkań jest przypomnienie postaci bohaterskich żołnierzy Armii Krajowej uczestników i ofiar bitwy, ale także ofiar represji. Jak również osób, które w okresie późniejszym troszczyły się o to, aby pamięć o bitwie pod Pielaszowem nie zginęła.

– Kpt. Tadeusz Kucharski urodził w 1897 r. w Walentynowie w okolicach Kutna. Był synem Kajetana i Zofii z domu Piaseckiej. Został wychowany w poszanowaniu dla polskich tradycji niepodległościowych. W okresie I wojny światowej był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 r. jako ochotnik wstąpił do Legii Akademickiej. Walczył na froncie ukraińskim, m.in. w obronie Lwowa, pod Kamionką Strumiłową, Żółkwią, Sokolnikami. W 1920 r. został mianowany na stopień podporucznika. W latach 1921‒1929 r. służył w szeregach 4 Pułku Saperów w Sandomierzu. Tam poznał Bronisławę Brodzką z którą założył rodzinę. W latach 30. XX w. Tadeusz Kucharski pełnił wysokie funkcje w Wojsku Polskim. Od 1930 r. był kierownikiem Zarządu Fortecznego w Toruniu. Następnie w 1936 r. został przeniesiony na Wybrzeże. Tam pełnił obowiązki zastępcy szefa fortyfikacji Wybrzeża Morskiego w Gdyni. W czasie wojny obronnej 1939 r. dowodził 16 Batalionem Saperów, który stanowił część 16 Dywizji Piechoty. Po zakończeniu działań zbrojnych wrócił do Sandomierza i włączył się w działalność struktur polskiego podziemia niepodległościowego. Kpt. Tadeusza Kucharskiego uznaje się za ostatniego komendanta obwodu AK Sandomierz. W grudniu 1944 r. został zatrzymany przez funkcjonariuszy Resortu Bezpieczeństwa Publicznego PKWN. Po opuszczeniu aresztu „bezpieki” w Lublinie wrócił do Sandomierza. W ostatnich latach życia zmagał się problemami zdrowotnymi. „Rzewuski” zmarł w 1952 r. Jego ciało spoczywa na cmentarzu katedralnym w Sandomierzu. W listopadzie 2018 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej pośmiertnie odznaczył kapitana Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Jerzy Tadeusz Kucharski „Lis” był synem Tadeusza i Bronisławy z domu Brodzkiej. Urodził się w 17 czerwca 1926 r. w Sandomierzu. Dzieciństwo i młodość spędził w miastach ‒ miejscach służby swojego ojca. Przed wojną ukończył szkołę powszechną w Gdyni. Podczas okupacji wraz z rodzicami i siostrą mieszkał w Sandomierzu. Pracował, a jednocześnie włączył się w działalność konspiracyjną. Uczestniczył w tajnym nauczaniu jako uczeń gimnazjum i liceum. W 1944 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. Był również żołnierzem podobwodu AK Sandomierz. W ramach akcji „Burza” służył w szeregach batalionu kpt. Ignacego Zarobkiewicza „Swojaka”. Kpr. pchor. Jerzy Tadeusz Kucharski „Lis” zginął śmiercią żołnierza w trakcie bitwy pod Pielaszowem (30 lipca 1944 r.). Jego ciało zostało złożone w masowym grobie. Wiosną 1945 r. zostało ekshumowane i przeniesione na cmentarz katedralny w Sandomierzu.