Pamięć ocalona

ks. Tomasz Lis ks. Tomasz Lis

publikacja 23.05.2019 13:49

W Janowie Lubelskim odsłonięto tablicę upamiętniającą Żydów zamordowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej oraz otwarto wystawę poświęconą ludności żydowskiej.

Pamięć ocalona Odsłonięcie tablicy upamiętniającej janowskich Żydów pomordowanych przez Niemców. ks. Tomasz Lis /Foto Gość

Tablicę umiejscowiono na ścianie budynku Muzeum Regionalnego, które w czasach II wojny światowej było miejscem kaźni polskiej i żydowskiej ludności Janowa Lubelskiego.

W uroczystości wzięli udział: pani Anna Azari, Ambasador Izraela w Polsce, pan Tomasz Krakowski, przedstawiciel Gminy Wyznaniowej Żydowskiej i naczelnego rabina Polski, bp Krzysztof Nitkiewicz, ordynariusz diecezji sandomierskiej, pan Krzysztof Kołtyś, burmistrz Janowa Lubelskiego, przedstawiciele władz wojewódzkich i lokalnych, księża proboszczowie miejscowych parafii, członkowie Stowarzyszenia „Janów” w Izraelu na czele z Zafirą Shmukler oraz wielu mieszkańców Janowa Lubelskiego.

Witając przybyłych gości Krzysztof Kołtyś, burmistrz Janowa Lubelskiego, przypomniał, że podczas II wojny światowej mieszkańcy Janowa, tak Żydzi i Polscy ponieśli wielką ofiarę męczeństwa ze strony niemieckiego okupanta. - Wielu Polaków i Żydów poległo w walce, ale jeszcze więcej zostało bestialsko zamordowanych. Pozbawiono ich ludzkiej godności, nie mieli godnego pochówku, wielu nie ma nawet mogiły. Niech więc ta tablica będzie symbolem, znakiem, że szanujemy pamięć o dawnych mieszkańcach Janowa. Niech przypomina, że trzeba walczyć o najwyższe ludzie wartości: prawo do życia, godność, szacunek, współczucie - podkreślał K. Kołyś.

- Oto dziś stoimy przy tablicy upamiętniającej nasze rodziny i całą społeczność żydowską Janowa zamordowaną przez Niemców w trakcie Holokaustu. Przyjechaliśmy tutaj z bagażem pełnym wspomnień i historii o Janowie, które słyszeliśmy od naszych rodziców, lata po tym jak wyjechali z tego miasta. Duża społeczność żydowska żyła tutaj zaraz obok polskich sąsiadów, mieszkańców Janowa (…). Ludzie żyli prostym i pełnym życiem. To wszystko skończyło się nagle, gdy niemieccy prześladowcy zaatakowali Polskę, w tym także i Janów. Po wielu latach, gdy nasze rodziny nie miały żadnego upamiętnienia ich życia przez setki lat w tym mieście, stoimy tu dzisiaj z dużą delegacją z Izraela pamiętając o nich i mówiąc im: „Nie zapomnieliśmy was i nigdy nie zapomnimy” - mówiła Zafira Shmukler, prezes Stowarzyszenia „Janów” w Izraelu.

- Cieszę się, że jestem tu dzisiaj razem z Państwem na tej uroczystości upamiętniające dawnych żydowskich mieszkańców Janowa Lubelskiego zamordowanych w okresie zagłady. Miło mi widzieć tak liczną delegację z Izraela, która specjalnie przybyła na dzisiejszą uroczystość, świadczy to o dobrych relacjach miedzy obecnymi a dawnymi mieszkańcami Janowa. Chciałabym szczególnie podziękować pani przewodniczącej Fundacji Zafirze Shmukler, za promowanie wiedzy o waszym mieście w naszym kraju. (…) Żydowska społeczność Janowa zginęła w tragicznych okolicznościach zagłady i nie możemy jej przywrócić. Ktoś powiedział, że „istniejmy dopóki jesteśmy i pamiętamy”. Jedyne, co dzisiaj możemy, to pamiętać o Żydach z Janowa i w ten sposób oddać im hołd. Chciałabym podziękować wszystkim mieszkańcom Janowa Lubelskiego, którzy pamiętają i są dzisiaj z nami - mówiła Anna Azari, ambasador Izraela w Polsce.

- Jeżeli jest nas dzisiaj tak wielu, to znaczy, że pamięć o janowskich Żydach została ocalona, natomiast odsłonięta tablica oraz ekspozycja będą pomagały ją pielęgnować. „Dusze sprawiedliwych są w ręku Boga”, mówi Księga Mądrości. Zły człowiek nie może już wyrządzić im więcej krzywdy. My jednak powinniśmy spotykać się jak najczęściej w imię Boże, i w imię szlachetnych wartości, abyśmy poczuli się naprawdę braćmi - powiedział bp K. Nitkiewicz.

Modlitwę za pomordowanych Żydów poprowadził Tomasz Krakowski, przedstawiciel naczelnego rabina Polski.

Tablicę pamiątkową wspólnie odsłonili Zafira Shmukler, Krzysztof Kołtyś, Krystyna Ćwiek, przewodnicząca Rady Miejskiej w Janowie oraz Barbara Nazarkiewicz, dyrektor Muzeum Regionalnego. Następnie delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze pamięci.

Przybyli na uroczystość goście oraz mieszkańcy mogli zobaczyć przygotowaną wystawę o społeczności żydowskiej Janowa Lubelskiego. Następnie w miejscowym ośrodku kultury odbyła się prezentacja poświęcona janowskim Żydom.