Zmiany w bezpośrednim przygotowaniu do sakramentu małżeństwa

Ks. Tomasz Lis: Od 1 czerwca br. wchodzi w życie Dekret Konferencji Episkopatu Polski, który wyznacza nowe wymogi odnoszące się do bezpośredniego przygotowania do zawarcia sakramentalnego małżeństwa.

Ks. Michał Grochowina: Dekret Konferencji Episkopatu Polski odnosi się do wymogów formalno-kanonicznych i nie reguluje problematyki katechez przedmałżeńskich. Celem spotkania przedślubnego narzeczonych z duszpasterzem jest rozeznanie ich sytuacji prawnej i upewnienie się o należytym przygotowaniu do zawarcia małżeństwa. Spotkanie proboszcza z narzeczonymi zawsze ma charakter zarówno prawny, jak i duszpasterski – obu tych aspektów nie można od siebie oddzielać ani przeciwstawiać. Dopełnienie formalno-kanonicznych wymogów jest prawdziwą powinnością duszpasterzy, którzy do tej troski są zobowiązani ze sprawiedliwości. Kapłan przygotowujący i dopuszczający narzeczonych do małżeństwa winien mieć moralną pewność, że będzie ono zawarte ważnie i godziwie. Wymaga tego szacunek dla świętości małżeństwa, które w przypadku zawierania go przez dwoje ochrzczonych posiada rangę sakramentalną.

Do jakiej parafii mają udać się młodzi, którzy chcą zawrzeć sakrament małżeństwa?

Badanie kanoniczne narzeczonych przeprowadza się w parafii, w której małżeństwo ma być zawarte, czyli w parafii, w której jedno z narzeczonych posiada stałe lub tymczasowe zamieszkanie albo faktyczny miesięczny pobyt. Kanoniczne zamieszkanie nie jest tożsame z cywilnym zameldowaniem osoby. Stąd też parafią uprawnioną do przeprowadzenia badania jest wyłącznie ta, na terenie której rzeczywiście mieszka przynajmniej jedno z narzeczonych, a nie parafia urodzenia, chrztu lub pochodzenia. Dotyczy to także osób, które zamieszkują za granicą, nawet gdyby zawarcie małżeństwa miało mieć miejsce w Polsce.

Co jeśli narzeczeni chcą zawrzeć ślub w innej parafii lub innym kościele?

Jeśli narzeczeni mają słuszne powody, by zawrzeć małżeństwo w parafii innej niż parafia ich zamieszkania, winni uzyskać zezwolenie własnego proboszcza lub ordynariusza miejsca. Po udzieleniu zezwolenia obowiązek przeprowadzenia badania kanonicznego narzeczonych przechodzi na proboszcza parafii, w której małżeństwo ma być zawarte, chyba że będzie ono zawierane w kościele nieparafialnym (rektoralnym lub zakonnym) – w takim przypadku protokół przedmałżeński winien być sporządzony w parafii zamieszkania któregoś z narzeczonych. Podobnie należy uczynić, jeśli dokonanie tego w parafii zawarcia małżeństwa byłoby dla narzeczonych znacznie utrudnione (np. z powodu dużej odległości).

Zdarzają się przypadki, że narzeczeni chcą zawrzeć małżeństwo poza świątynia, co wtedy?

Na zawieranie małżeństwa poza miejscem świętym wymagane jest zezwolenie ordynariusza miejsca.

Jak będzie według zaleceń dekretu przebiegało badanie kanoniczne narzeczonych?

Narzeczeni powinni zgłosić do duszpasterza zamiar zawarcia małżeństwa nie później niż na trzy miesiące przed planowanym ślubem. W czasie pierwszego spotkania z narzeczonymi duszpasterz powinien poinformować ich o wymogach przygotowania bezpośredniego do małżeństwa, o tym, jakie winni przygotować dokumenty i powinni wspólnie ustalić nieodległy termin celem sporządzenia protokołu przedślubnego. Spotkanie podczas którego będzie sporządzany protokół przedślubny powinno rozpocząć się wspólną modlitwą kapłana i narzeczonych. Przed rozpoczęciem zadawania pytań przewidzianych w protokole duszpasterz winien odebrać od narzeczonych przysięgę mówienia prawdy, zgodnie z rotą zamieszczoną w protokole. Pytania powinny być zadawane każdemu z nich osobno, przynajmniej w tych kwestiach, które nie są tylko zwykłym pozyskaniem danych personalnych. Duszpasterzowi nie wolno upubliczniać informacji, które posiada z tej rozmowy.

- Wiele osób przebywających za granicą chce zawrzeć związek małżeński w kraju, co wtedy?

W przypadku, gdy osoby zamieszkujące za granicą chcą zawrzeć małżeństwo w Polsce, przygotowanie do małżeństwa winno być dokonane przez proboszcza za granicą, po czym przesyła licencję, za pośrednictwem swojej kurii diecezjalnej, do właściwej kurii diecezjalnej w Polsce, która, po otrzymaniu licencji, upoważni proboszcza w Polsce do asystowania przy zawieraniu małżeństwa, biorąc także pod uwagę kwestię cywilnych skutków małżeństwa. Gdyby taka licencja, wydana za granicą – zawsze jednak z odpowiednią autoryzacją tamtejszej kurii diecezjalnej – byłaby przesłana bezpośrednio do proboszcza w Polsce, winien on niezwłocznie przedstawić otrzymaną licencję w swojej kurii diecezjalnej w celu otrzymania zezwolenia ze strony własnego ordynariusza miejsca. Proboszcz parafii, w której w Polsce będzie zawierane małżeństwo, powinien odpowiednio wcześniej poinformować narzeczonych, że dokumenty zza granicy winny być przesłane do Polski nie później niż na miesiąc przed planowanym terminem ślubu.

Narzeczeni często pytają, kto może być świadkiem na ślubie, a kto nie?

Jeśli świadkowie są katolikami, dobrze by było żeby w jedności z młodymi przystąpili do sakramentu spowiedzi i Komunii świętej. Ich obecność nie jest bowiem jedynie warunkiem ważności małżeństwa kanonicznego, ale są oni także reprezentantami wspólnoty wierzących. Przy zawarciu małżeństwa mieszanego jednym ze świadków może być ochrzczony niekatolik. Jeśli zawierane jest małżeństwo konkordatowe, świadkowie winni być pełnoletni. Jeśli jednym z narzeczonych jest chrześcijanin obrządku wschodniego (katolickiego lub niekatolickiego), do ważności małżeństwa wymaga się, by przy jego zawarciu asystował kapłan (biskup lub prezbiter), ale nie diakon.

Dziękuję za rozmowę.