W Muzeum Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu prezentowana jest przejmująca wystawa prac jednego z najwybitniejszych współczesnych malarzy polskich Andrzeja Fogtta.

Wydawało się Europejczykom, że po koszmarze II wojny światowej i późniejszej wojny na Bałkanach na Starym Kontynencie nastanie czas pokoju. Tymczasem od dwóch lat tuż przy naszej granicy znowu spadają bomby i giną ludzie. Na cierpienie Ukrainek i Ukraińców zadawane przez bestialskich żołnierzy rosyjskiej armii zareagowali również artyści.

Obrazy składające się na cykl „Bucza” powstały bowiem jako natychmiastowa odpowiedź Andrzeja Fogtta na informacje, zdjęcia, relacje telewizyjne napływające z tego podkijowskiego miasta i innych miejscowości wyzwolonych spod kilkunastotygodniowej rosyjskiej okupacji. Bucza stała się symbolem bestialstwa Rosjan w trwającej od dwóch lat pełnoskalowej napaści na Ukrainę. – Musiałem to powiedzieć, to był wielki imperatyw moralny. Kiedy dowiedziałem się o morderstwach, hekatombie cywilnej ludności Buczy i innych miast ukraińskich, pojawiły się gniew, wściekłość, furia. Zdecydowałem się w „Buczy” pokazać okrucieństwa rosyjskich oprawców, nie obrazując ich ofiar, lecz ich samych. Andrzej Wróblewski pokazał w „Rozstrzelaniach” ofiary, Pablo Picasso w obrazie „Guernica” unaocznił tragedię ofiar, a Francisco Goya w „Rozstrzelaniu powstańców madryckich” ujął ofiary i oprawców chociaż ukazywał głównie ofiary bestialskiej wojny. Stąd w moich pracach oprawcy przedstawieni są jako bestie, dzikie ludzkie hybrydy, które znamy chociażby ze średniowiecza. Wieki XII i XIII zachowały w sztuce bardzo wiele ambiwalencji zwierząt o cechach ambiwalencji ludzkich, więc odruchowo użyłem bestii, niewystępujących realnie w świecie zwierzęcym, a mimo to wywołujących lęk, gdyż obrazują brak jakichkolwiek zahamowań, wszelkiej moralności i kierowanie się wyłącznie ślepą żądzą zabijania, grabieży i gwałtu – mówił Andrzej Fogtt.

Cykl ukraiński uzupełniają prace powstałe kilka, kilkanaście, a nawet parędziesiąt lat wcześniej, które były niejako profetyczną wizją dramatu przeżywanego przez Ukrainę. – Ten cykl w sensie historycznym już jest. Nas nie będzie, a te obrazy pozostaną. Przyjdą za ileś lat zwiedzający do muzeum, zobaczą „Buczę” i zaczną się zastanawiać i szukać, co się tam wydarzyło, bo, cóż, ludzie szybko zapominają. Mam nadzieję, że będzie ona stanowić ostrzeżenie i przestrogę, a także nieszczęsny obraz naszych czasów – XXI wieku, który jak mantra powtarza bestialstwo przeszłości – podkreślał artysta, który z rosyjskim okrucieństwem zetknął się już w dzieciństwie. Jego dziadek jest jedną z 22 tysięcy ofiar mordu sowieckiego w Katyniu, zaś ojciec Stefan Fogtt, służący w 1939 roku w randze porucznika 21. Pułku Ułanów, po wyzwoleniu obozu jenieckiego w Woldenbergu, trafił do sowieckiego więzienia, z którego cudem ocalał.

Cykl Andrzeja Fogtta prezentowany był w ubiegłym roku na wystawie „Bucza. Okrucieństwa rosyjskiej agresji”, otwartej w pierwszą rocznicę odkrycia rosyjskich zbrodni dokonanych w tym mieście, w Ukrainian Civil Society Hub przy Parlamencie Europejskim, na której znalazły się także zdjęcia i wideo artystów z Ukrainy, Polski i Rumunii, a także w Radzie UE w Brukseli. Wystawiony był również w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.