Zagóruje nad Łysą Górą

ks. Tomasz Lis

publikacja 05.04.2013 13:03

W Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego odbyło się uroczyste podpisanie umowy wykonawczej na odbudowę wieży. Inwestycję w 85 proc. dofinansuje Unia Europejska. Wkład własny, który zapewnia klasztor ojców oblatów, to 15 proc. Całość projektu to blisko 7,5 miliona złotych.

Podpisanie umowy o odbudowie wieży   Podpisanie umowy o odbudowie wieży
Zakonników wspomogą samorządy i społeczeństwo
o. Dariusz Malajka OMI
Od kilku lat ojcowie oblaci dokładali starań nad odbudową wieży zabytkowego kościoła na Świętym Krzyżu, którą 31 października 1914 roku, cofające się wojska austriackie wysadziły dynamitem. Starania kustoszy świętokrzyskiego sanktuarium wspierane były przez władze wojewódzkie oraz społeczeństwo. Między innymi dzięki Radiu Kielce, które zorganizowało publiczną zbiórkę pieniędzy, udało się wykonać na podstawie starych rycin i zdjęć dokumentację techniczną projektu, którą przygotowała firma „ABA” – Autorskie Biuro Architektoniczne Władysława Markulisa z Kielc.

Podczas uroczystości podpisania umowy wykonawczej obecni byli: Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Adam Jarubas, Marszałek Kazimierz Kotowski, Pani Irena Sochacka - Dyrektor Departamentu Funduszy Strukturalnych, Wójt Gminy Bieliny Sławomir Kopacz, Krzysztof Furmanek – właściciel firmy odbudowującej wieżę oraz Ojciec Superior Zygfryd Wiecha OMI.

Wieża to dopełnienie historycznego wyglądu Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego. W odbudowanej wieży będzie także platforma widokowa. Wraz z odbudową wieży rozpoczną się prace na wirydarzu - wewnętrznym dziedzińcu. Tutaj są zaplanowane prace archeologiczne, które mają przybliżyć historię Świętego Krzyża – być może studnia znajdująca się w tym miejscu jest połączona ze zbiornikami wodnymi, które znajdują się Świętym Krzyżu.

Termin na zakończenie odbudowy to 14 miesięcy. Zatem w 2014 roku - w stulecie zniszczenia kościelnej wieży zaplanowane jest zakończenie prac. Na placu przykościelnym już niebawem pojawi się dźwig, który na 50 metrów będzie dźwigał elementy kamienne. Zamiarem pana Janusza Cedro - konserwatora wojewódzkiego jest, by kamienie ze zburzonej wieży z 1914 – znalazły się w jednym z narożników odbudowanej wieży.

Klasztor na Świętym Krzyżu   Klasztor na Świętym Krzyżu
Archiwum Klasztoru
Jak poinformował Krzysztof Furmanek, właściciel firmy „Furmanek Renewal” z Daleszyc, która wygrała przetarg na odbudowę wieży, ilość wszystkich elementów kamiennych, wg dokumentacji projektowej wynosi 545 sztuk. Kamień użyty do odbudowy wieży będzie to piaskowiec pochodzący z rejonu województwa świętokrzyskiego; kubatura elementów kamieniarskich 287m³, waga 660 ton – co daje 28 ciężarówek 24-tonowych; hełm wieży wykonany zostanie w konstrukcji stalowej pokryty blachą miedzianą, wysokość hełmu wieży 20,5mb. Wysokość całkowita wieży po odbudowie 51,37 mb od poziomu progu kościoła. Na poziomie drugiego segmentu hełmu wieży zaprojektowano taras widokowy.

Pierwszy romański kościół na Świętym Krzyżu najprawdopodobniej nie posiadał wieży. Natomiast pewne jest, że w 1555 roku wzniesiono wolno stojącą dzwonnicę w kształcie wieży. Można ją rozpoznać na fresku w krużgankach, nad wejściem do zakrystii. Jakie były jej dalsze dzieje - nie wiemy.

Po raz pierwszy kościół klasztorny na Łysej Górze został przyozdobiony wieżami przez opata Stanisław Sierakowskiego po 1636 roku. Nowy wygląd elewacji zachodniej przekazuje rycina zamieszczona w dziele Kwiatkowskiego w 1690 roku. Dwie wieże ujmowały fasadę kościoła zwieńczoną trójkątnym szczytem. Wieże na podstawie kwadratu podzielone były na trzy kondygnacje. Dwie dolne miały po jednym oknie, natomiast górna sięgająca kalenicy kościoła, po dwa okna. Hełmy wieży barokowe, kopulaste, zakończone były krzyżami. W jednej z wież umieszczony był zegar.

W ostatnim czasie dzięki staraniom władz kościelnych Stolica Apostolska przyznała starożytnemu kościołowi na Świętym Krzyżu tytuł Bazyliki Mniejszej. Uroczyste ogłoszenie tego aktu będzie maiło miejsce w 16 czerwca o godz. 12.00 podczas Mszy św. na Świętym Krzyżu celebrowanej pod przewodnictwem Jego Eminencji ks. kard. Stanisława Dziwisza, metropolity krakowskiego.